Η ύφεση με -15,2% το δεύτερο τρίμηνο του έτους, απεικονίζει τη μεγάλη και απότομη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας εξαιτίας της πανδημίας.
Η ανεργία μέσα σε τρεις μόλις μήνες αυξήθηκε κατά 4% και ξεπέρασε πάλι το 18% (στο 18,3%). Χιλιάδες επιχειρήσεις στο χώρο του τουρισμού και της εστίασης δεν ξεκίνησαν καν τη λειτουργία τους. Το τραπεζικό σύστημα δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των περιστάσεων και πολλές μικρομεσαίες κυρίως επιχειρήσεις στενάζουν από έλλειψη ρευστότητας.
Ο αποκλεισμός και οι περιορισμοί στις μετακινήσεις, επηρέασαν όπως ήταν αναμενόμενο αρνητικά τις εξαγωγές και ειδικότερα τον τομέα των υπηρεσιών εξαιτίας κυρίως της πτώσης του τουρισμού.
Φυσικό επακόλουθο ήταν η επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και του ισοζυγίου πληρωμών της χώρας.
Είναι μερικές από τις συνέπειες. Το μέγεθος της πτώσης μπορεί να ήταν μικρότερο από άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου οι οποίες επηρεάστηκαν συγκριτικά περισσότερο από αντίστοιχες του βορρά.
Όμως δεν αρκεί, ούτε ανακουφίζει η λογική του «μη χείρον βέλτιστον».
Το πρόβλημα δεν τελείωσε. Η πτώση όλα δείχνουν ότι θα είναι σημαντική και για το υπόλοιπο διάστημα του έτους σε σχέση με το 2019 και ιδιαίτερα για το κρίσιμο τρίτο τρίμηνο, παρά την συγκρατημένη αισιοδοξία που δημιούργησε το σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας και η επάνοδος σε μια περίοδο σχετικής ομαλότητας.
Ακόμα και μετά την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας που χρονικά τοποθετείται εντός του 2021, η επιφυλακτικότητα παραμένει για τη γρήγορη προσαρμογή και τη διατήρηση μιας δυναμικής πορείας ανάκαμψης.
Τα διαρθρωτικά και δομικά προβλήματα της χώρας, εξακολουθούν και θέτουν εμπόδια για την οικονομία και η εξωγενής κρίση χτύπησε ιδιαίτερα ευαίσθητους κλάδους όπως ο τουρισμός, η εστίαση, οι μεταφορές, το λιανεμπόριο, η οικοδομή.
Σε αυτήν τη φάση η στήριξη της εργασίας και των επιχειρήσεων είναι αναγκαία και τα όποια μέτρα ελάφρυνσης ανακοινώνονται είναι ευπρόσδεκτα.
Στην ίδια κατεύθυνση, τα προγράμματα στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ευτυχώς που είμαστε μέλη), θα πρέπει να συνεχιστούν και να προχωρήσουν γρήγορα οι διαδικασίες απόδοσης στους δικαιούχους.
Η επιδοματική πολιτική είναι απαραίτητη, ειδικά στις παρούσες συνθήκες, καθώς προσφέρει χρηματοδοτική ανακούφιση, άλλα δε λύνει το δομικό πρόβλημα.
Ούτε πχ ένα βοήθημα της τάξης των 534 ευρώ αρκεί για να ανταπεξέλθει κάποιος στις υποχρεώσεις του.
Βασικό ζητούμενο είναι η Ελληνική οικονομία να σταματήσει να είναι από τις πιο ασθενείς της Ευρώπης. Τότε θα μπορούμε να είμαστε ένα σημαντικό κέντρο ενδιαφέροντος, να αντιπροσωπεύουμε ένα σταθερό περιβάλλον που θα ευνοεί της επενδύσεις και την ανάπτυξη.
Οι αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές που ήρθαν στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια και μετά τα χρόνια της 10ετους κρίσης, προχώρησαν με πολύ διστακτικά βήματα.
Υπήρξε επί της ουσίας, εικόνα στασιμότητας σε τομείς όπως η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα, η γραφειοκρατία, η απονομή δικαιοσύνης, η παιδεία, η χαμηλή καινοτομία και η χρήση της τεχνολογίας στην παραγωγή.
Με βραχυπρόθεσμο αλλά και μεσομακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό, είναι σημαντικό στην οικονομία, να ενδυναμωθεί η παραγωγική βάση της χώρας και να διαμορφωθεί ένα νέο παραγωγικό μοντέλο που θα εστιάζει στην παραγωγή παρά στην κατανάλωση, με παρεμβάσεις σε τομείς όπως το φορολογικό, το ασφαλιστικό και η διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή.
Μπορούμε να αξιοποιήσουμε και την εμπειρία άλλων χωρών που έχουν προχωρήσει πιο γρήγορα.
Τα ζητήματα δεν λύνονται μόνον με έκτακτα μέτρα, προσλήψεις και ψηφιοποίηση.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με θαρραλέες αποφάσεις φαίνεται ότι αποτελούν μονόδρομο για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του μέλλοντος.
Η κρίση μπορεί να αποτελέσει και ευκαιρία. Τα δις της Ευρώπης μας δίνουν τα μέσα. Από εμάς εξαρτάται ένας αξιόπιστος αναπτυξιακός σχεδιασμός.
* Οικονομολόγος, δημοτικός σύμβουλος δήμου Θηβαίων
